Tại Sao VN Không Phát Triển Điện Mặt Trời Mạnh Mẽ Như Tiềm Năng Vốn Có?

Việt Nam là một trong những quốc gia có bức xạ mặt trời dồi dào, trung bình 4–5 kWh/m²/ngày, trải dài hầu hết các vùng miền. Với đường bờ biển dài và nhiều khu vực nắng quanh năm như Ninh Thuận, Bình Thuận, Tây Nguyên…, tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời được đánh giá là rất lớn. Tuy nhiên, sau giai đoạn bùng nổ điện mặt trời trong năm 2019–2020, tốc độ phát triển của lĩnh vực này đã chững lại rõ rệt. Nhiều dự án lớn tạm dừng, điện mặt trời mái nhà không còn tăng trưởng như kỳ vọng. Điều này khiến không ít người đặt câu hỏi: Tại sao VN không phát triển điện mặt trời mạnh mẽ như các quốc gia khác, dù tiềm năng rất lớn?

1. Tại sao VN không phát triển điện mặt trời dù tiềm năng lớn? – Hạ tầng truyền tải điện yếu và thiếu đồng bộ

Một trong những rào cản lớn nhất khiến điện mặt trời ở Việt Nam không thể phát triển bền vững là thiếu hạ tầng truyền tải điện.

Quá tải lưới điện khu vực

Trong giai đoạn 2019–2020, chính sách giá FIT hấp dẫn đã khiến hàng loạt nhà đầu tư đổ xô vào xây dựng các trang trại điện mặt trời. Điều này dẫn đến tình trạng:

  • Nhiều dự án tập trung tại các khu vực có bức xạ tốt như Ninh Thuận, Bình Thuận.

  • Trong khi đó, lưới điện tại đây không được nâng cấp kịp thời, dẫn đến quá tải, nghẽn mạch, phải cắt giảm công suất phát (giảm phát).

Thiếu quy hoạch đồng bộ

Không chỉ hạ tầng yếu, mà còn thiếu đồng bộ giữa quy hoạch nguồn và quy hoạch lưới. Hệ thống truyền tải được xây dựng chậm hơn tốc độ phát triển các nhà máy điện mặt trời, khiến nhiều dự án không thể vận hành thương mại dù đã hoàn thiện.

Ví dụ: Có dự án đầu tư hàng trăm tỷ đồng nhưng phải nằm chờ đấu nối vì chưa có trạm biến áp hoặc đường dây phù hợp.

Hạ tầng truyền tải điện yếu và thiếu đồng bộ
Hạ tầng truyền tải điện yếu và thiếu đồng bộ

2. Chính sách không ổn định và thiếu nhất quán

Chính sách là một yếu tố quan trọng quyết định thành công hay thất bại của ngành năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, ở Việt Nam, các chính sách phát triển điện mặt trời vẫn còn nhiều bất cập, gây ra tâm lý chờ đợi hoặc dè dặt cho nhà đầu tư.

Sau giai đoạn bùng nổ 2019–2020, sự chững lại của điện mặt trời tại Việt Nam phần lớn đến từ sự thiếu ổn định trong chính sách. Giá FIT từng rất hấp dẫn (9,35 cent/kWh), nhưng sau đó bị điều chỉnh đột ngột và chuyển sang cơ chế đấu thầu – trong khi khung pháp lý cho đấu thầu lại ban hành chậm, khiến nhà đầu tư rơi vào tâm lý “ngóng chính sách”.

Mặc dù thời gian gần đây, Chính phủ đã có nhiều bước tiến quan trọng như ban hành Nghị định 58/2025/NĐ-CP hỗ trợ năng lượng tái tạo, đề xuất giá mua điện mặt trời mái nhà (~671 đồng/kWh) và xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp (P2P), nhưng thực tế các chính sách vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện, chưa tạo được sự nhất quán và minh bạch cần thiết.

Việc thiếu định hướng dài hạn, thiếu cơ chế tín dụng và hỗ trợ đầu tư rõ ràng khiến nhà đầu tư vẫn còn dè dặt. Để điện mặt trời phát triển tương xứng với tiềm năng, cần một chính sách ổn định, có tầm nhìn, và thân thiện hơn với thị trường.

Chính sách không ổn định và thiếu nhất quán
Chính sách không ổn định và thiếu nhất quán

3. Thiếu cơ chế lưu trữ, quản lý điện mặt trời và thiếu sự tham gia của cộng đồng

Bên cạnh hạ tầng và chính sách, còn nhiều yếu tố khác khiến điện mặt trời ở Việt Nam chưa phát triển đúng tiềm năng.

Không có hệ thống lưu trữ điện năng (storage)

Điện mặt trời phụ thuộc vào thời tiết, chỉ phát điện ban ngày, và thường dư thừa vào giữa trưa nhưng thiếu hụt vào sáng sớm hoặc chiều tối. Ở các nước phát triển, sự phát triển song song của công nghệ lưu trữ (pin lithium, thủy điện tích năng…) giúp giải bài toán này. Ở Việt Nam, cơ chế lưu trữ chưa được đầu tư đúng mức – cả về kỹ thuật lẫn chính sách hỗ trợ. Điều này khiến điện mặt trời khó tích hợp hiệu quả vào hệ thống điện quốc gia.

Chưa có thị trường điện cạnh tranh minh bạch

Hiện tại, hệ thống điện Việt Nam vẫn chủ yếu do EVN quản lý. Chưa có thị trường điện bán buôn – bán lẻ thực sự, dẫn đến:

  • Người dân và doanh nghiệp không có nhiều lựa chọn về nguồn cung điện.

  • Việc tự sản xuất – tự tiêu thụ điện từ mặt trời không được khuyến khích đúng mức (trừ một số dự án đặc thù).

Nếu có cơ chế mua bán điện ngang hàng (P2P – peer-to-peer) hoặc bán điện trực tiếp giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng, điện mặt trời có thể sẽ phát triển nhanh chóng hơn.

Nhận thức cộng đồng chưa đầy đủ

Dù có tiềm năng lớn, nhưng điện mặt trời mái nhà – đặc biệt ở khu vực dân cư – vẫn chưa phổ biến, do:

  • Chi phí đầu tư ban đầu còn cao.

  • Người dân chưa tin tưởng vào độ bền, hiệu suất và lợi ích kinh tế của hệ thống.

  • Thiếu các đơn vị tư vấn uy tín, dễ tiếp cận.

Thiếu cơ chế lưu trữ, quản lý điện mặt trời và thiếu sự tham gia của cộng đồng
Thiếu cơ chế lưu trữ, quản lý điện mặt trời và thiếu sự tham gia của cộng đồng

Việt Nam không thiếu nắng, không thiếu nhà đầu tư và cũng không thiếu nhu cầu tiêu thụ điện. Vậy tại sao VN không phát triển điện mặt trời dù tiềm năng lớn? Cái thiếu lớn nhất để điện mặt trời thực sự phát triển đúng tiềm năng chính là:

  • Hạ tầng đồng bộ và quy hoạch dài hạn

  • Chính sách rõ ràng, nhất quán và thân thiện với nhà đầu tư

  • Cơ chế thị trường điện mở và minh bạch

  • Sự tham gia tích cực của người dân, doanh nghiệp và chính quyền địa phương

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt trung hòa carbon vào năm 2050, việc thúc đẩy năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời, là yêu cầu cấp thiết – không chỉ để bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Và hãy để Unisolar đồng hành cùng bạn trong hành trình xanh này. Với hơn 9 năm kinh nghiệp, hơn 200MWp điện mặt trời hoàn thành trên khắp Việt Nam và Đông Nam Á, Unisolar tự tin đồng hàng cùng mọi khách hàng cá nhân hay doanh nghiệp trong hành trình chuyển đổi năng lượng xanh. Hãy để lại thông tin bên dưới để được các chuyên gia của Unisolar tư vấn các giải pháp tối ưu nhất cho công trình của bạn nhé!

Unisolar – Đơn vị cung cấp các giải pháp, thiết bị điện mặt trời uy tín hàng đầu tại thị trường Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Là đối tác chiến lược tại Việt Nam các hãng lớn như: SolarEdge, Sigenergy, JA Solar, Solmetric, Nexans, Fluke…

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:

Có thể bạn quan tâm:

Điền form để được nhận báo giá và tư vấn chi tiết nhất

    Lưu ý:Để có thể xác định tọa độ trên google earth và giúp thiết kế mái solar, quý khách hàng vui lòng nhập địa chỉ chính xác. Xin cảm ơn!

    Chi phí tiền điện mỗi tháng (vnđ)

    Tỷ lệ % sử dụng điện vào ban ngày

    Tải lên hình ảnh (tùy chọn): Mái nhà, đồng hồ điện, hoặc hóa đơn tiền điện (nếu có)

    Chúng tôi tôn trọng sự riêng tư của bạn. Dữ liệu của bạn sẽ được bảo mật theo chính sách bảo mật của chúng tôi.
    Cảm ơn Quý khách đã điền đầy đủ thông tin. Unisolar sẽ liên hệ hỗ trợ đến Quý khách trong thời gian sớm nhất!

    cf7captchaRegenerate Captcha

    Unisolar - Đơn vị cung cấp các giải pháp, thiết bị điện mặt trời uy tín hàng đầu tại thị trường Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Là đối tác chiến lược tại Việt Nam các hãng lớn như: SolarEdge, Sigenergy, JA Solar, Solmetric, Nexans, Fluke…

    Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:

    Điền form để được nhận báo giá và tư vấn chi tiết nhất

      Lưu ý:Để có thể xác định tọa độ trên google earth và giúp thiết kế mái solar, quý khách hàng vui lòng nhập địa chỉ chính xác. Xin cảm ơn!

      Chi phí tiền điện mỗi tháng (vnđ)

      Tỷ lệ % sử dụng điện vào ban ngày

      Tải lên hình ảnh (tùy chọn): Mái nhà, đồng hồ điện, hoặc hóa đơn tiền điện (nếu có)

      Chúng tôi tôn trọng sự riêng tư của bạn. Dữ liệu của bạn sẽ được bảo mật theo chính sách bảo mật của chúng tôi.
      Cảm ơn Quý khách đã điền đầy đủ thông tin. Unisolar sẽ liên hệ hỗ trợ đến Quý khách trong thời gian sớm nhất!

      cf7captchaRegenerate Captcha

      Unisolar – đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực điện mặt trời, chuyên cung cấp các sản phẩm, giải pháp và dịch vụ lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái tại thị trường Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

      Liên Hệ